Günümüz teknolojisinde; yaşayan insan yapısında arterlerdeki plak yoğunluğunu ölçmek imkansızdır. (Mayo Klinic ten Dr.John Rumberger Kalp rahatsızlıklarından ve diğer sebeplerden ölenlerde plakları keşfetti) (1)
Koronerlerde kalsiyumun tespiti için orijinal adı CAC Coronary Artery Calcium Score (2) olan Kalsiyum skorlama testine ihtiyaç olabilir (hamileler doktorundan onay almalıdır). Kalsiyum skorlaması kristal bir küre değildir. Plağın yerini ve blokajı göstermez. Risk puanlaması ile belirli bir aralık verir (Agatston Scoring). Puanlama yaş ve diğer kriterler göz önüne alınarak uzman doktor tarafından değerlendirilmelidir.
Ülkemizdeki Kalsiyum skorlaması adıyla yaptırabileceğiniz bu test; Efor testi veya Anjiografi öncesi Kalp ve Damar hastalıklarına bağlı ölümleri öngörmede katkı sağlayabilir. Eğer normal tansiyona, kolesterole, kiloya sahip, şeker veya gizli şeker hastası değilseniz, sigara içmeyen 40 yaşından genç bir bay veya 50 yaşından genç bir bayansanız muhtemelen arterlerinizde kalsiyum plağı yoktur3.
Kalp ve damar hastalıkları ile ilgili Kalp ve damar cerrahisi uzmanı Doç. Dr. Mehmet Ümit Ergenoğlu’un yazısı:(4)
“Anjiografi veya kısa adıyla Anjio’yu bilmeyen nerede ise yoktur. Günümüzde, artan kalp hastalıkları nedeniyle maalesef tıpta kullanılan terimler ile daha iç içe oluyoruz. Bugün, size yeni (çok eski değil), basit, güvenli ve etkili bir yöntem hakkında biraz bilgi vermek istiyorum.
El bileğinden kalp anjiografisi
İlk anjioplasti (anjiografi yöntemi ile tıkalı damarın açılması) işlemi 1977 yılında yapıldı. O yıllarda, cerrahi tedaviye alternatif bir yöntem olduğu için çok tartışıldı. Uzun yıllar sonra, taşlar yerine oturdu, artık her uygulama için belirlenen uluslararası protokoller sayesinde herşey eskisine oranla daha kolay yapılıyor.
El bileğinden yapılan anjiografi için de durum aynı. Yapılan uluslararası bilimsel çalışmalar ışığında, el bileğinden (yani radial arter) yapılan kalp anjiografi ve anjioplastisi ile klasik yöntem (kasıktan yapılan) arasında ciddi bir fark olmadığını söylemek artık mümkün.
El bileğinden yapılan anjiografi işlemi sırasında radial arter (atardamar) adı verilen kullanılır. Radial arter, aslında elimizin beslenmesini sağlayan iki atardamardan birisidir. Genellikle, el bileği seviyesinde nabız muayenesi yaptığımızda onu kontrol eder, farkına varırız.
El bileğinden yapılan anjioplasti işlemi dünyada ilk kez, 1990 yılında Hollanda’da yapıldı. Dediğim gibi o yıllar, kalp cerrahisinin gelişmekte olduğu yıllar idi. Temel bilgilerimiz yeni, teknoloji günümüzdeki kadar gelişmemişti. Yeni yöntemleri hemen kabul etmek öyle günümüzdeki kadar kolay olmuyordu. Radial arter yolu ile el bileğinden yapılan bu işlem de o zaman hemen kabul görmedi. En azından, Amerika’lılar için. Sonuç olarak, el bileği anjiografisi, Avrupa ülkeleri ve Japonya’da oldukça fazla oranda yapılmaya başlandı. Öyle ki, bir süre sonra el bileğinden yapılan anjiografi sayısı, klasik kasıktan girilerek yapılanın önüne geçti.
Doğal olarak yeni bir yöntemin kritik edilmesi, eski veya önceki yöntem ile kıyaslanmasının zamanı gelmişti. Ve, bilimsel çalışmalar yapıldı karşılaştırmak amacı ile her iki yöntemi. Genellikle tıp’ta özellikle uluslararası her bilimsel çalışmanın kısaltılmış bir adı vardır. Biz doktorlar, kısaltmaları çok severiz. İşte, el bileği anjiografisi ile kasıktan yapılan klasik anjiografinin kıyaslandığı uluslararası bir çalışma olan RIVAL çalışmasının sonuçlarının özeti:
– Klasik yöntem (femoral arter aracılığıyla) ile el bileğinden (radial arter) yapılan kalp anjiografik yöntemleri arasında tıkalı kalp atardamarının açılmasındaki başarı açısından bir fark gözlenmemiştir.
– Her iki işleme bağlı olarak, işlem sırasında ve işlemden sonraki 30 gün içerisinde ölüm, kalp krizi ve felç geçirme riskleri açısından da bir fark saptanmamıştır.
– Ancak fark olan bir nokta vardı ki; birçok hasta için belki de en önemlisi bu idi. İşlem için giriş yapılan bölgede, işlem sonrasında gözlenen kanama ve morarma oranları el bileğinden yapılan kalp anjiografisi hastalarında anlamlı derecede daha düşük idi. Buna bağlı olarak hastaların işlemden memnuniyet oranları da yüksek oluyordu.
El bileğinden yapılan anjiografi işlemi zamanla kardiyologlar tarafından daha da fazla oranda benimsendi ve acil girişim gerektiren kalp krizi durumlarında da sık olarak kullanılmaya başlandı.
Peki, Türkiye’de durum nedir? Türkiye’de el bileğinden kalp anjiografisinin düzenli olarak kullanıldığı ilk merkez Siyami Ersek Hastanesi olmuştur. 2004 yılından bu işlemi yapmaya başladılar. Günümüzde ise, farklı hastanelerde orada yetişmiş kardiyologlar tarafından özellikle İstanbul’da başarılı bir şekilde uygulanmaktadır.
Bir kalp ve damar cerrahisi uzmanı olarak benim, el bileğinden yapılan kalp anjiografisinde en sevdiğim nokta; hastanın uzun süre kanama kontrolünü sağlamak için yatmasının gerekli olmamasıdır. El bileğindeki giriş yerine yapılan bir bandaj veya bası ile oturur pozisyonda 2 – 3 saat kontrol altında tutuluyorsunuz. Bu esnada, yemek yiyebiliyor, çevrenizdekilerle rahatlıkla sohbet edebiliyor ve hatta yürüyebiliyorsunuz. Klasik yöntem ile aralarındaki en önemli fark bence bu, yani size hareket serbestliği sağlamasıdır.
Ayrıca klasik olarak kasıktan yapılan yöntemde kasık bölgesine atardamarın konumu gereği ciddi olarak giriş deliğinden ortaya çıkabilecek kanamayı kontrol altına alabilmek için uzun süreli bir bası yapmak gerekmektedir. Seyrek olarak bu bölgeden oluşan kanamalarda çevre dokularda da morarma gözlenebilmektedir.
Sonuç olarak, el bileğinden yapılan kalp anjiografisi mucize bir yöntem değil aslında. Ancak, tecrübeli ellerde yapıldığında oldukça cazip bir yöntem olduğunu söyleyebilirim” dedi.
Nadir Kalp hastalıklarına sahip ülkeler ve yedikleri gıdalar.
Kemik, Diş, Damarların sağlığı ve K2 vitamini eksikliği
Hava kirliliğinin sağlığa etkileri ! İstanbul’da semtler arasındaki hava kirliliği farkları
(1) Track Your Plaque Kardiyalog Dr. William Davis, MD, FACC s.49
(2) Track Your PlaqueKardiyalog Dr. William Davis, MD, FACC s.59
(3)Vitamin K2 and the calcium Paradox. Collins. Dr. Kate Rheaume-Bleue, B. Sc., N.D. S. 174-177
Şehir hayatında sağlıklı kalabilmek 